Turcja - Starożytny Efez zwiedzanie miasta - część 2

Pomnik Scholastyki przy wejściu do łaźni

Mimo upału,  mało wygodnego i śliskiego bruku ( szczególnie dla kobiet w szpilkach, a takie turystki też tam widziałem) dotarliśmy do centrum miasta i zarazem najciekawszej jego części. Ale zanim wejdziecie na plac przy bibliotece warto zwrócić uwagę na Łaźnie Scholastki zbudowane w I w, odnowione w V przez Scholastkę (podobno materiał na odbudowę wzięła z rozbiórki prytanejonu), której posąg (bez głowy) nadal znajduje się na tarasie przed wejściem do łaźni. Były to typowe łaźnie miejskie, choć niektórzy twierdzą, że pełniły też rolę domu publicznego.

Toaleta miejska tutaj na pogaduchy i takie tam 

Intymności w tym nie było ale toalety nie do tego służyły

Sarkofag obok łaźni w drodze do biblioteki

Obok łaźni toalety miejskie dla mężczyzn (damskie były w innej części miasta). To trzeba zobaczyć, bo niewiele na świecie zachowało się w tak dobrym stanie. Usytuowanie toalet w centrum miasta miało swój cel - to nie tylko miejsce zaspokajania potrzeb fizjologicznych ale i filozoficznych. Toalety to miejsce spotkań, dysput, targów i  załatwiania ważnych spraw miejskich. Było to miejsce ozdobione kolumnami, rzeźbami, częściowo zadaszone z basenem po środku i bieżącą wodą. Nic się nie marnowało - mocz wykorzystywano w pobliskiej garbarni. Obok toalet odkryto ruiny - jedni twierdzą, że domu mieszkalnego inni, że raczej domu publicznego ( oznaczenia na drodze potwierdzają raczej to drugie)

Droga Kuretów kończy się ma wspaniale zachowanej i pięknej Bibliotece Celsusa, która jest najwspanialszym i najbardziej znanym zabytkiem Efezu. Zbudowana przez Gajusza Juliusza Akwila w latach 114-17 jako grobowiec dla jego ojca Tyberiusza Juliusza Celsusa Polemenusa (jego kryptę i sarkofag odkryto pod posadzką w zachodniej części budynku). Nad kryptą znajdowała się biblioteka i czytelnia po środku której był prawdopodobnie posąg Ateny, a w niszach w ścianach  około 12 tysięcy zwojów. Dwupoziomowa wspaniale zdobiona, podparta kolumnami fasada sprawia niezapomniane wrażenie i zapiera dech. W niszach posągi, alegorie cnót, od lewej : Sofia (mądrość), Arete (cnota), Ennoia (myśl), Episteme (wiedza)

Biblioteka Celsusa

Po prawej stronie biblioteki, okazała Brama Mazeusa i Mitridiusza (przez nich zbudowana) stanowiła łuk triumfalny (trójdzielny) dedykowany cesarzowi Augustowi, jego żonie Liwii i córce Julii i Agrypie. Brama stanowiła wejście do Agory handlowej. Warto się tu poszwendać - odkryjecie wiele ozdobnych gzymsów, płaskorzeźb, detali architektonicznych, a w niszy kopię słynnego posągu Ateny z Efezu.

Biblioteka Celsusa a po prawej brama Mazeusa i Mitridiusza

 brama Mazeusa i Mitridiusza

Droga Marmurowa

Obok bramy wchodzimy na Ulicę Marmurową wzdłuż której po lewej stronie ciągnęła się Agora Handlowa. Ulica była częścią świętej drogi prowadzącej do Świątyni Artemidy.  Wyłożona marmurowymi płytami, z zachowanymi do dnia dzisiejszego reszkami Agory, kolumn i gzymsów zdobiących budynki pozwala wyobrazić sobie jej dawne piękno. Patrzący pod nogi na jednej z płyt zobaczy starożytną reklamę (głowa i stopa kobieca) -  nie chipsów ani jogurtów, ale miejskiego " burdelu "

Drogowskaz, sami wiecie gdzie

Ślady chrześcijańskie

Kopia Wenus z Efezu za bramą  Mazeusa i Mitridiusza

Ulica Marmurowa doprowadzi nas do olbrzymiego Teatru wkomponowanego w górę Pion  w III w. p.n.e. Teatr mógł pomieścić 24 tysiące widzów w sektorach i 1000 osób na galerii. Do dnia dzisiejszego służy jako sala "sala" koncertowa o wspaniałej akustyce. Bogato zdobiony kolumnami i rzeźbami był jednym z największych teatrów w Joni. Na tyłach teatru Fontanna Helleńska, z kolumnami jońskimi, po zachowanych detalach datowana na II-III w. p.n.e.

Teatr

Za kulisami

Pozostałości sceny

Obok teatru znajduje się jeszcze nie do końca odkopany  Gimnazjon Teatralny ze śladami małego stadionu. Świadczyć o tym mogą rzędy siedzisk ciągnące się wzdłuż palestry. Ja  bezładnie porozrzucane kamienie z elementami bogato zdobionej sztukaterii wziąłem  za składowisko antycznego gruzu, który będzie wykorzystany do rekonstrukcji więc biorę to na wiarę, bo niestety moja wyobraźnia tu zawiodła.

Pomniki gladiatorów

Za teatrem w lewo skręcimy w Ulicę Arkadyjską, portową. Dzisiaj aż trudno sobie wyobrazić na jej końcu port morski , wzdłuż drogi znajdowały się sklepy, ozdobne bramy. Do dzisiaj zachowały się kolumny i niewielkie pozostałości zabudowań. Przy drodze Gimnazjon i Łaźnie portowe odkopane w niewielkim stopniu. Nie będę się rozpisywał na ich temat, bo to jeszcze nie do końca

zbadana i odkopana  część zabudowań efezkich.

Ostatnim punktem tej wspaniałej wycieczki jest Kościół Mari Panny z II w. Prawdopodobnie w czasach Starych Bogów w  Efezie była tu "giełda " handlowa (bazylika znajduje się tuż obok portu) lub jak twierdzą inni centrum edukacyjnym i kulturalnym ( rozmiary budowli to 30 na 260 m). W III w, gdy Efez dotknął kryzys, miejscowi chrześcijanie przekształcili budynek na kościół który stał się siedzibą Biskupstwa. W 431 r. odbył się tu Sobór Efezki. Prawdopodobnie to wtedy  kościół  otrzymał patronat Marii Panny. Istniało domniemanie, że Maria matka Jezusa ostatnie lata żyła w Eefezie, tu zmarła i została pochowana. W kościele dobrze zachował się ołtarz, baptysterium i basen do chrztu.

I ostatnia rzecz  idąc obok Odeonu i Pryteryjonu zwróćcie uwagę na wspaniałe i dobrze zachowane mozaiki. Obok ulicy były to Termy Variusa z 3 basenami z ciepłą, zimną i gorącą wodą. W pobliżu portu zobaczycie wspaniale zdobione sarkofagi wykopane na pobliskim cmentarzu. I patrzcie pod nogi, tam na ziemi leży wiele pięknych fryzów, a z ziemi wystają pozostałości kanalizacji miejskiej.
Efezu nie można ominąć i dlatego gorąco zachęcam do jego odwiedzenia.

Pozostałości kanalizacji miejskich

Więcej zdjęć zobaczycie na moim fanpage na fecebukuhttps://www.facebook.com/fascynujacepodroze/
 By nic nie przegapić zachęcam do polubienia strony  👍.

Artykuły o Turcji na blogu

• Turcja przydatne i praktyczne informacje  
• Turcja praktyczny poradnik
• Turcja magiczne miejsca 
• Turcja planowanie wycieczek
• Turcja Milet miasto filozofów
• Turcja Didyma  Świątynia Apolla
• Turcja Priene - miasto kosmitów ?
• Turcja Efez  - dotyk Antyku
• Turcja Efez - zwiedzanie miasta cz. 1